وکیل داوری

برای حل اختلافاتی که میان افراد صورت می پذیرد و به دادگاه کشیده می شود راه های مختلفی وجود دارد که یکی از آن ها استفاده از وکیل داوری است. افراد عموما هنگامی که با طرف مقابل به مشکل می خورند با مراجعه به مراجع قضایی مشکل را مطرح کرده و با صرف هزینه های هنگفتی سعی بر حل مشکل دارند. این روش به دلیل اینکه پرونده های زیادی در مراجع قضایی وجود دارد، بسیار زمان بر و هزینه بر می باشد. اما از راه های موثر و بهینه ای که می توان برای حل مشکل استفاده کرد انتخاب یک وکیل داوری میان دو طرف دعوا می باشد. این روش به مراتب از روش قبلی به صرفه تر بوده و حل مسائل در کمترین زمان ممکن امکان پذیر خواهد بود. بسیاری از افراد نمی دانند وکیل داوری کیست و چه وظایفی دارد. به همین دلیل در این طملب می خواهیم شما را با وکیل داوری و وظایف وی اشنا کنیم. با مجموعه وکلای دادجویان همراه باشید.

داوری چیست؟

داوری به نوعی حل اختلاف گفته می شود که خارج از دادگاه و با مداخله یک داور انجام می گردد. در واقع می توان گفت داوری نوعی حل اختلاف جایگزین اقامه دعوی قضایی پرهزینه می باشد. نتیجه ای که داور اعلام می کند دقیقا به اندازه یک دعوی قضایی دادگاه مهم و ارجح می باشد. همچنین سرعت رسیدگی به مشکلات با استفاده از داور نسبت به دادگاه بسیار بالاتر است.

در میان مجموعه قوانین کشور از گذشته های دور موضوع داوری دارای اهمیت خاصی بوده است و در ماده ۶ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب ۷۳ اصطلاح قاضی تحکیم بکار برده است. منظور از قاضی تحکیم کسی است که رضایت دارد تا از جانب شخص یا اشخاص در دعوا یا دعاوی معین که او در آن دخالت دارد داوری کند. امروزه در خصوص داوری داخلی قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۷۹ حاکمیت دارد و شامل ۴۸ ماده و ۶ تبصره  یعنی از ماده ۴۵۴ الی ۵۰۱۱ است.

چه زمانی به وکیل داوری مراجعه کنیم؟

یکی از چالش های دهنی مهم برای افراد این است که چه زمانی لازم است که به یک وکیل داوری مراجعه کنیم؟ در واقع استفاده از وکیل داوری برای حل و فصل دعا احتمال آسیب و عدم موفقیت شما را در پرونده کاهش می دهد. برخی از افراد درست زمانی که جریان پرونده دچاز مشکل شده و یا اینکه به تعویق افتاده به یک وکیل داوری مراجعه می کنند و انتظار دارند که وکیل داوری سرعت جریان پرونده را به نفع آن ها افزایش دهد. اما چنین انتظاری کاملا نابجا و اشتباه است. یک وکیل داوری در هر زمانی که وارد پرونده شود قطعا از میزان آسیب حکم صادره می کاهد اما نباید انتظار داشت که میزان آسیب های قبلی که به پرونده وارد شده نیز کاهش یابد و یا اینکه از بین رود.

برای اینکه شرایط پرونده تغییر کند به زمان زیادی نیاز است و این تغییر به صورت ناگهانی اتفاق نمی افتد. با توجه به چنین توضیحاتی می توان گفت که بهترین زمان برای مراجعه به وکیل داوری همان ابتدای پرونده است. چرا که هرچقدر رسیدگی به پرونده سریع تر آغاز شود از میزان صدمات آن در همان ابتدا کاسته می شود. و موکلین می توانند خدمات حقوقی خود را به بهترین شکل دریافت کنند.

وکیل داوری در طلاق

یکی از پرونده های پرتکرار در دادگاه ها، پرونده های مربوط به طلاق می باشد. عدم توجه زوجین به تکالیفی که در مقابل همسر خود دارند و یا برخی از مشکلات مانند بیکاری، اعتیاد، خیانت و … باعث بروز اختلافاتی جدی میان طرفین می شود که عدم رفع آن ها موجب جدایی و در نتیجه طلاق می گردد. در نتیجه لازم است که برای حل مشکل اقداماتی را انجام داد و از ایجاد مشکلات جدی جلوگیری کرد.

در دعواهایی که میان زوجین صورت می پذیرد عموما هر دو طرف مقصر می باشند و همین امر باعث می شود که هریک حق را به خود بدهد. اینجاست که نیاز به بهره گیری از تجربه ها و آگاهی یک نفر شود می توان مشکلات را به روش های ساده تری حل کرد. اسلام این افراد را با عنوان حکم خطاب می کند و در حقوق ایران این افراد با نام داور شناخته شده اند.

همانطور که در بخش وکیل طلاق توافقی بیان شد، وجود یک وکیل برای تصمیم گیری های مهم لازم است. حضور وکیل داوری نیز در کنار زوجین باعث ایجاد عدالت، آشنا شدن طرفین و با تعهدات خود و در نتیجه حل مشکل می گردد. وکیل داوری به عنوان یک فرد ثالث و خنثی بدون در نظر گرفتن منفعت خود و یا تصمیمات یک طرفه به زوجین در تسریع روند طلاق و رویه دادگاه کمک شایانی می کند.

حال در طرف مقابل ممکن است داوری بر عهده دادگاه باشد و طلاق طرفین به صورت توافقی نبوده در این شرایط طرفین در کنار وکلای خود در دادگاه حضور پیدا می‌کنند؛ تا قاضی با توجه به شرایط موجود و تعهداتی که زوجین به صورت قانونی و یا به صورت توافقی در زمان ازدواج با یکدیگر به صورت کتبی انجام داده اند. مورد داوری قرار بگیرند. در این شرایط وکلای طرفین با در نظر گرفتن منافع و البته حقوق قانونی آن ها در شرایط طلاق، می‌توانند به حکم قاضی اعتراض کنند و یا در مرحله بعد از قضاوت داور به طرح دادخواست تحت عنوان ابطال رای داور اقدام کنند.

قوانین داوری در ایران

در ایران بر اساس ماده های مختلفی برای داوری قوانینی وضع شده است و در آن ها شرایط داوری تعیین شده است. تمامی افراد حقیقی و حقوقی می بایست از شرایط و حق و حقوق خود و قوانینی که وضع شده آگاهی داشته باشند. قوانین ذکر شده به شرح زیر می باشد:

ماده ۴۵۴ ـ کلیه اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا دارند می توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه ها طرح شده یا نشده باشد و درصورت طرح در هر مرحله ای از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند .

ماده ۴۵۶ ـ درمورد معاملات و قراردادهای واقع بین اتباع ایرانی و خارجی ، تا زمانی که اختلافی ایجادنشده است، طرف ایرانی نمی تواند به نحوی از انحاء ملتزم شود که درصورت بروزاختلاف حل آن را به داور یا داوران یا هیاتی ارجاع نماید که آنان دارای همان تابعیتی باشند که طرف معامله دارد. هر معامله و قراردادی که مخالف این منع قانونی باشد درقسمتی که مخالفت دارد، باطل و بلااثر خواهد بود .

ماده ۴۵۷ ـ ارجاع دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی به داوری پس از تصویب هیات وزیران و اطلاع مجلس شورای اسلامی صورت می گیرد. در مواردی که طرف دعوا خارجی و یا موضوع دعوا از موضوعاتی باشد که قانون آن را مهم تشخیص داده، تصویب مجلس شورای اسلامی نیز ضروری است.

ماده ۴۵۸ ـ در هر مورد که داور تعیین می‌شود باید موضوع و مدت داوری و نیز مشخصات طرفین و داور یا داوران به طوری که رافع اشتباه باشد تعیین گردد. درصورتی که تعیین داور بعد ازبروز اختلاف باشد، موضوع اختلاف که به داوری ارجاع شده باید بطور روشن مشخص و مراتب به داوران ابلاغ شود .
تبصره ـ قراردادهای داوری که قبل از اجرای این قانون تنظیم شده اند با رعایت اصل (۱۳۹) قانون اساسی تابع مقررات زمان تنظیم می باشد.

شرایط داوری در حقوق ایران

در صورت بروز اختلاف و دعوا میان دو نفر، تحت شرایط زیر می توانند به وکیل داوری مراجعه کنند و مشکل را حل کنند:

• طرفین اهلیت اقامه دعوا را داشته باشند
• طرفین بر ارجاع امر به داوری تراضی کنند

این دو مورد در ماده ۴۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی ذکر شده است. طبق ماده 469 قانون آیین دادرسی مدنی اشخاص زیر نمی توانند به عنوان وکیل داوری معین شوند مگر اینکه طرفین دعوا راضی باشند:

• کسانی که سن آنان کمتر از ۲۵ سال تمام باشند .
• کسانی که در دعوی یا اختلاف ذی‌نفع باشند.
• کسانی که با یکی از اصحاب دعوی قرابت سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم داشته باشند .
• کسانی که خود یا همسرانشان وراث یکی از طرفین باشند.
• کسانی که قیم یا کفیل یا وکیل یا مباشر امور یکی از اصحاب دعوی هستند یا یکی از اصحاب دعوی مباشر امور آنان باشد.
• کسانی که با یکی از اصحاب دعوی یا با اشخاصی که قرابت نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم دارند، در گذشته یا حال دادرسی کیفری داشته باشند .
• کسانی که خود یا همسرانشان یا یکی از اقربای سببی یا نسبی تا درجه دوم از طبقه سوم او با یکی از اصحاب دعوی (اختلاف) یا زوجه یا یکی از اقربای نسبی یا سببی تا درجه دوم از طبقه سوم او دادرسی مدنی دارند .
• کارمندان دولت در حوزه مأموریتشان

مواردی که باعث محرومیت داور از داوری و جبران خسارت می گردد:

• داور بعد از قبول داوری بدون عذر موجه استعفا دهد.
• بدون عذر موجه از رای دادن استعفا دهد.
• کلیه قاضی های دادگاه
• کارمندانی که در محاک قضایی شاغل هستند

روش های تعیین داور:

• انتخاب داور توسط طرفین دعوا
• انتخاب داور توسط شخص سوم
• انتخاب داور توسط دادگاه

موارد ابطال رای وکیل داوری

برای اینکه بتوان رای وکیل داوری را باطل کرد می بایست یکسری شرایط وجود داشته باشد که با استناد به آن و اثبات آن تحت عنوان اعتراض به دادگاه مراجعه کنند. در ادامه شرایطی که می توان با استفاده از آن ها رای داور را باطل کرد توضیح داده می شود. در نظر داشته باشید دلیل شما حتما باید قابل اثبات باشد تا دادخواست را بتوان تحت عنوان ابطال رای داور برای بازبینی و بررسی به مراجع قانونی ارائه داد. شرایط ابطال رای داور به شرح زیر می باشد:

• رأي صادره مخالف با قوانين موجد حق باشد.
• داور نسبت به مطلبي كه موضوع داوري نبوده رأي صادر كرده است.
• داور خارج از حدود اختيار خود رأي صادر نموده باشد. در اين صورت فقط آن قسمت از رأي كه خارج از اختيارات داور است ابطال مي گردد.
•  رأي داور پس از انقضاي مدت داوري صادر و تسليم شده باشد.
• رأي داور با آنچه در دفتر املاك يا بين اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمي ثبت شده و داراي اعتبار قانوني است مخالف باشد.
• رأي به وسيله داوراني صادر شده كه مجاز به صدور رأي نبوده اند.
• قرارداد رجوع به داوري بي اعتبار بوده باشد.

بنابراین با اثبات یکی از دلایلی که بیان شد می توان رای داور را باطل کرد و مجددا به پرونده رسیدگی کرد.

آیا همه ی دعاوی قابل ارجاع به وکیل داوری می باشد؟

نمی توان گفت همه ی دعاوی را با مراجعه به وکیل داوری می توان بررسی و رفع کرد. در واقع همه ی دعاوی قابل ارجاع به داوری نیستند. بر اساس ماده 478 قانون آیین دادرسی مدنی «هرگاه ضمن رسیدگی مسایلی کشف شود که مربوط به وقوع جرمی باشد و در رای داور موثر بوده و تفکیک جهات مدنی از جزایی ممکن نباشد و نیز در صورتی که دعوی مربوط به نکاح یا طلاق یا نسب بوده و رفع اختلاف در امری که رجوع به داوری شده است، متوقف بر رسیدگی به اصل نکاح یا طلاق یا نسب باشد، رسیدگی داوران تا صدور حکم نهایی از دادگاه صلاحیت دار نسبت به امر جزایی یا نکاح یا طلاق یا نسب متوقف می‌شود.»